مأموریت وزارت نیرو، تأمین آب، برق و خدمات فاضلاب، در سراسر کشور به صورت مطمئن و اقتصادی است. صنعت آب و برق با انجام این مأموریت، نقش تعیین کننده‌ای در زمینه توسعه پایدار ملی و بهبود مداوم کیفیت و رفاه زندگی شهروندان ایفا می‌نماید.

خدمات وزارت نیرو از مهمترین خدمات زیرساختی و حیاتی است و تأثیرات و نتایج آن در کلیه بخش‌ها از جمله کشاورزی، مسکن و شهرسازی، صنعت و تجارت، حمل و نقل، بهداشت، بانکداری، امنیت انتظامی و محیط زیست کاملاً مشهود و بسیار تعیین کننده‌ است.

مهمترین تنگناهایی که فعالیت‌های صنعت آب و برق را دچار چالش می‌کند، محدودیت منابع آب ومحدودیت منابع مالی است.

منابع آب کشور محدود است و ایران جزو کشورهای دارای تنش آبی محسوب می‌گردد. آنچه که اثرات محدودیت منابع آب را تشدید و بحرانی می‌کند، عبارتند از:

1- برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی که منجر به از دست دادن غیرقابل برگشت سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود

2- مصرف بی‌رویه آب به ویژه در بخش های کشاورزی و شرب

3- ورود انواع آلاینده‌ها به منابع آب و غیرقابل مصرف شدن بخشی از منابع آب به دلیل افت کیفیت

4- مدیریت محلی منابع آب بدون توجه به الزامات مدیریت یکپارچه منابع آب و توسعه پایدار

5- عدم اختصاص منابع لازم برای بهره‌برداری و نگهداری تأسیسات

علاوه بر موارد فوق، رشد جمعیت، توسعه اقتصادی و افزایش سطح رفاه جامعه به طور طبیعی فشار بر منابع آب را به دنبال دارد. مهمترین راهبردهای جلوگیری از بروز بحران منابع آب عبارتند از:

1- اصلاح نظام قیمت گذاری آب و کاهش شکاف بین قیمت فروش آب و هزینه تمام شده که بیشترین تأثیر را در مدیریت مصرف آب خواهد داشت.

2- کنترل ورود فاضلاب خام به محیط‌های پذیرنده در کلیه بخش‌ها اعم از کشاورزی، صنعت و مراکز جمعیتی

3- مدیریت تقاضای آب به ویژه در بخش های کشاورزی و شرب

4- مدیریت حوضه‌ای منابع آب

5- اولویت اجرای طرحهای منابع آب مشترک

6- تغییر روند کاهش آب در تالاب ها و دریاچه ها و اقدام در جهت احیای آن ها

دومین تنگنایی که تداوم فعالیت هر دو بخش آب و برق را دچار مشکل نموده، محدودیت منابع مالی است.اصلی‌ترین علت بروز این مشکل، فاصله معنادار بین قیمت فروش خدمات و هزینه تمام شده آن می‌باشد. هر چند بخش آب از منابع عمومی بودجه استفاده می‌کند، لکن روند اختصاص بودجه از سوئی و افزایش هزینه‌ها در نتیجه تورم از سوی دیگر، شکاف بین منابع و مصارف را بیشتر نموده و اکنون هر دو بخش با زیان‌ها و بدهی‌های انباشته عظیمی مواجه هستند.

در بخش برق این امکان وجود دارد که در مدت زمانی قابل قبول، صنعت برق را به طور کامل از چرخة مالی دولت خارج نمود و این صنعت با اتکا به درآمد خود به صورتی اقتصادی و در محیطی رقابتی فعالیت خود را توسعه دهد. این اقدام مشروط به تحقق موارد زیر می‌باشد:

1- اصلاح قیمت فروش برق

2- متناسب کردن قیمت فروش برق با قیمت سوخت تحویلی به نیروگاهها

3- اختصاص صد در صد منابع حاصل از فعالیت بخش به بنگاههای عرضه کننده

4- اختصاص صد در صد منابع حاصل از صادرات برق به بنگاههای صادر کننده

5- اعمال هزینه‌های سوخت در مناسبات مالی و خرید و فروش برق در سراسر زنجیره تأمین برق

علاوه بر چاره جوئی چالش محدودیت منابع مالی، سایر محورها و مؤلفه‌های مؤثر در کارآمدی صنعت برق در جدول صفحه آتی ذکر شده است.

حل مشکل محدودیت منابع مالی در بخش آب به سهولت و دسترسی بخش برق نیست. در حال حاضر نه تنها در کشورهای در حال توسعه، بلکه حتی در کشورهای صنعتی، دولت‌ها به دلائل زیست محیطی، بهداشتی و اجتماعی منابع مالی قابل توجهی را در بخش آب هزینه می‌کنند.

بدون تردید اصلاح قیمت فروش آب و خدمات دفع فاضلاب مهمترین اقدام در ایجاد تعادل بین درآمدها و هزینه‌های بخش آب خواهد بود، لکن انجام اقدامات دیگری در کنار آن ضروریست. سایر راهبردهائی که در رفع این مشکل تأثیر اساسی خواهند داشت، عبارتند از:

- افزایش سهم بخش‌های آب و آبفا از اعتبارات عمومی

- مدیریت ملی آب و اولویت‌بندی اجرای طرح‌های بخش آب و آبفا به لحاظ تأمین و تخصیص اعتبار مکفی به طرح‌های دارای اولویت

- استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی در اجرا و بهره‌برداری طرح‌های آب و آبفا

علاوه بر موارد یادشده محورهای زیر به طور خاص مورد تأکید می باشد:

1- توسعه پژوهش­های کاربردی و فناوری به عنوان رکن اصلی تبدیل اقتصاد بخش های آب و برق به اقتصاد دانش بنیان

2- اصلاح نظام جبران خدمات کارکنان صنعت آب و برق به عنوان موتور محرکه صنعت

تفصیل مطالب فوق در کنار سایر چالش­های پر اهمیت صنعت آّب و برق و راهکارها، رویکردها و برنامه­های مربوط در بخش­های بعدی تبیین شده است.