دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و ذغال سنگ گفت: با توجه به نقشی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای حمایت از توسعه تکنولوژی ایفا می کند، جنب‌وجوش جدید و خاصی در وزارت نفت، صنعت نفت و گاز و پتروشیمی شاهد خواهیم بود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسان ی دولت به نقل از مرکز روابط عمومی واطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری، جعفر توفیقی وزیر اسبق علوم، تحقیقات و فناوری ودبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغال سنگ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، معتقد است ایران در زمینه توسعه تکنولوژی صنایع نفت و گاز و به خصوص پتروشیمی، فاصله زیادی تا سطح مطلوب دارد.
توفیقی ضمن تشریح دلایل این موضوع و راه‌حل‌های آن از اهمیت بسیار بالای شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد مقاوتی گفت:چالشی که این روزها وجود دارد بحث مناطق نفتی است و پیمانکارانی که در آنها حضور دارند. به عنوان سوال اول آیا ستاد شما برای سنجش کیفیت کار، نظارت بر قراردادها و کمک علمی برای تسریع کارها به این حوزه ورود کرده است.
وی با بیان اینکه ستاد توسعه فناوری و نو آوری یک ستاد جدید و نوپا است افزود: در واقع در این هفته‌ها و ماه‌های اخیر بیشتر دنبال طراحی خود ستاد از نظر ماموریت، سیاست‌ها، راهبردها، وظایف و همچنین ساختار تشکیلاتی هستیم. در واقع ما در حال بحث در شورای مشاوران خود هستیم که در مجموعه صنعت نفت و برنامه توسعه تکنولوژی در صنعت نفت اساسا چه نقشی باید ایفا کنیم، چه سیاست‌هایی را باید اتخاذ کنیم، چه کارهایی را باید انجام دهیم و اساسا مخاطبین ما چه کسانی هستند. به این منظور هم با بعضی از معاونین وزارت نفت، کارشناسان صنعت نفت، مدیران حوزه‌های مختلف، تشکل‌های حاضر در صنعت نفت و سازندگان تجهیزات صنعت نفت ارتباط برقرار کردیم. چون عمده بازار کار ستاد ما، صنعت نفت است بحث پیمانکاران و مناطق نفت‌خیز هم همگی در گستره ماموریت ستاد ما قرار می‌گیرند. ما باید وظیفه و به عبارتی ماموریت خود را این قرار بدهیم که تحولات صنعت نفت کشور را از نقطه‌نظر ظرفیت‌های فناوری رصد کنیم و هر جا احساس کردیم عواملی هستند که می‌توانند به توسعه فناوری در صنعت نفت کمک کنند یا احساس کردیم موانعی پیش روی توسعه تکنولوژی هست، نقش ایفا کنیم که سیاست‌های حمایتی و تشویقی اجرا یا موانع برطرف شود. بنابراین فعلا درگیر طراحی هستیم و هنوز قدم‌های اجرایی را برنداشتیم ولی پیش‌بینی می‌کنیم که در آینده نزدیک این مرحله از کارمان به اتمام برسد تا ببینیم که به چه کسی و در چه حوزه ای در واقع می توانیم کمک کنیم. طبیعتا بحث قراردادهای نفتی و پیمانکاران قطعا نقش خیلی مهمی در توسعه فناوری دارند و آنها هم بخشی از حوزه کاری ما خواهند بود. یک مقدار باید فرصت داشته باشیم که این مرحله از کارمان تمام شود تا نقش و جایگاه خود را پیدا کنیم و بعد به طور مستقیم وارد مراحل اجرایی و عملیاتی شویم.
توفیقی در پاسخ به این سئوال که تا این جای کار شما وضعیت فناوری نفتی را به خصوص در عرصه پتروشیمی که می تواند از لحاظ شرکت‌های دانش‌بنیان و اقتصاد مقاومتی کمک‌مان بکند در چه سطحی می‌بینید؟ خلاءها و نقاط قوت آن کجاست؟ گفت:قطعا صنعت پتروشیمی یکی از مراحل ایجاد ارزش افزوده است. در زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز و پتروشیمی، صنعت پتروشیمی جایی است که می‌تواند منابع اولیه را به محصولات با ارزش افزوده بالا تبدیل کند. بنابراین بسیار حائز اهمیت است و از نظر سطح توانمندی تکنولوژی هم در حوزه‌های پژوهش و فناوری، فعالیت‌هایی انجام شده است. شرکت پژوهش - فناوری پتروشیمی سال‌هاست که اقداماتی را در این رابطه برای توسعه سطح تکنولوژی انجام می‌دهد و با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی ارتباطاتی دارد. همچنین نیروی انسانی خوبی را دارند ولی مسئله این است که ما تا سطح مطلوب خیلی فاصله داریم. از سوی دیگر تکنولوژی‌ها در حوزه صنعت پتروشیمی به سرعت در حال تحول هستند. اقداماتی که انجام شده، خوب بوده اما به نظر من کافی نیست. البته اخیرا در جریان هستم که صنعت پتروشیمی در حال اقدام نسبت به تدوین نقشه راه توسعه تکنولوژی خود است و اقدامات خوبی برای آینده‌نگری انجام می‌دهد. به خاطر اهمیت موضوع و سرعت تحولات تکنولوژی علیرغم اقداماتی که شده، کارهای نشده بسیار زیاد است و باید اقدامات بسیار جدی‌تر دنبال شود. ستاد ما هم آمادگی دارد که هرگونه همکاری را با صنعت پتروشیمی داشته باشد تا بتوانیم این مسیر را سریع‌تر طی کنیم.
دبیر ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغال سنگ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پاسخ به این سئوال که در این بخش تعداد نخبگان و فعالیت های دانشگاهی در حدی هست که ما بتوانیم به آینده امیدوار باشیم؟ اظهار داشت:واقعیتش نه. به نظر من در سطح مطلوب نیست. در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی ما، ظرفیت‌ها و استعدادهای خیلی زیادی وجود دارند. به خصوص نیروی جوان و پژوهشگر باانگیزه بسیاری در اختیار داریم. به نظر من ارتباط صنعت با دانشگاه‌ها در سطح رضایت بخشی نیست و هنوز طرفین نمی‌توانند از این ظرفیت در حد مطلوب استفاده کنند. شاید یکی از دلایلش این باشد که برنامه جامعی برای توسعه تکنولوژی در صنعت وجود نداشته است. در حالی که وجود این برنامه می‌تواند برای ارتباط و همکاری ایجاد انگیزه کند. من خوشبین هستم با تحولات پیش رو و نقشی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای حمایت از توسعه تکنولوژی در حال ایفا کردن است، یک جنب‌وجوش جدید و خاصی در وزارت نفت، صنعت نفت و گاز و پتروشیمی شاهد باشیم که این خودش یک محرک و انگیزه ای برای گسترش همکاری با دانشگاه‌ها باشد.
وی در پاسخ به این سئوال که موضوع بسیار مهم دیگر، آلودگی هواست که شهرهای بزرگ ایران را دچار مشکل کرده است. بخش عمده‌ای از این آلودگی هم مربوط به بنزین و گازوئیل است که کیفیت های نامطلوبی دارند. در این زمینه هم برنامه ای دارید؟ فکر می‌کنید که بتوانید در آینده نزدیک این چالش را به خوبی رفع کنید؟ خطر نشان کرد:این موضوع یکی از حیاتی‌ترین مسائل کشور ماست. بحث محیط زیست و آلودگی آن چه در بخش هوا و چه در بخش آب و خاک بسیار حائز اهمیت است و باید برنامه جدی در این ارتباط برای حراست و پاسداری از محیط زیست کشور داشته باشیم. طبیعتا یک بخش از آن هم بخش سوخت است. در سال‌های گذشته یا بهتر بگویم در سال‌های اخیر و طبق نظر کارشناسان، بنزین پتروشیمی، بنزین استانداردی نبود و درصد مواد آلاینده و مضرش بالاتر از حد استاندارد بوده است. طبیعتا دستیابی به سوخت با استانداردهای بالا و زیست محیطی، نیازمند تکنولوژی است و قطعا این یکی از محورهای مورد علاقه ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغال سنگ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است. بنابراین ما از هرگونه همکاری که منجر به توسعه تکنولوژی در حوزه تولید بنزین با استانداردهای بین‌المللی و زیست‌محیطی شود استقبال می‌کنیم که انشاءالله شاهد آثار سوء ناشی از مصرف بنزین غیراستاندارد نباشیم.
توفیقی در خصوص این سئوال که تحریم‌های نفتی در چند سال اخیر ما را وارد یک چالش جدی با دنیا کرد که البته خدا را شکر، بخشی از آن در حال مرتفع شدن است. با توجه به اینکه ما در حال پیگیری جدی موضوع اقتصاد مقاومتی هستیم، شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی می‌توانند در عرصه توسعه فناوری نفتی به صورت جدی حضور پیدا کنند، حمایت شوند و دیگر بتوانیم نفت را به فرآورده های مختلف تولید کنیم که هم تولید داخل را پوشش دهیم و هم این مشکلاتی که در عرصه بین‌المللی اتفاق می افتد، دیگر رخ ندهد؟ گفت: قطعا یکی از راه‌های مقابله با تحریم در کنار راه‌حل‌های سیاسی که وزارت خارجه دنبال می‌کند، توانمندسازی فناوری داخلی است و برای توسعه فناوری به شکل درون‌زا و مبتنی بر استعدادها و ظرفیت‌های داخل، یکی از بهترین راه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان است. تجربه جهانی هم نشان می‌دهد بخش زیادی از تکنولوژی‌های توسعه یافته توسط بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان شکل گرفته است. خوشبختانه در کشور ما هم قانون بسیار خوبی در سال 1389 تحت عنوان «حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان» تصویب شد که برای حمایت از آنها صندوق نوآوری و شکوفایی نیز تاسیس شده و در سال 1393 اعتبارات بسیار خوبی برای آن تخصیص داده شده است. اساسا اصلی‌ترین مخاطب ستاد توسعه فناوری و نوآوری نفت، گاز و زغال سنگ، شرکت‌های دانش‌بنیان هستند. در واقع حمایت‌هایی که مدنظر قرار خواهیم داد از مادی گرفته تا معنوی و غیره، عمدتا متوجه شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت از آنها است. طبیعتا تعامل و همکاری ما با بخش دولتی به گونه دیگری خواهد بود ولی در اسناد خود هم آوردیم که اساسا طرف اصلی و مخاطب اصلی ما، شرکت‌های دانش‌بنیان هستند. حمایت از شکل‌گیری آنها و توسعه فناوری توسط این شرکت‌ها و حتی حمایت از تجاری‌سازی فناوری‌ها توسط شرکت‌های دانش‌بنیان در برنامه‌های اصلی ما قرار دارد. بنابراین من تایید می‌کنم این شرکت‌ها یکی از عناصر جدی در تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی خواهند بود و ستاد ما هم انشاءالله سر و کار اصلی‌اش با این شرکت‌ها خواهد بود.
وی در پایان در باره این سئوال که آیا این شرکت‌ها در عرصه کار اقتصادی نفت و گاز حضور پیدا کرده‌اند یا در مرحله‌ای هستند که بتوانیم به آنها امیدوار باشیم؟ اظهار داشت: هنوز در حوزه نفت و گاز به صورت جدی وارد نشده‌اند. البته ما شرکت‌های دانش‌بنیان حضوریافته داریم اما در دیگر حوزه ها ورود پیدا کرده‌اند. شاید به این دلیل که ستاد ما جدیدالتاسیس است و شرکت‌های دانش‌بنیان هنوز خیلی در این حوزه شکل نگرفته‌اند. یکی از سیاست‌های ما این است که تشویق کنیم کارآفرینان ما، فناوران و جوانان بااستعداد نسبت به تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه نفت و گاز اقدام کنند و ما هم حمایت‌های خود را متوجه آنها خواهیم کرد.