دولت یازدهم یکی از پیشتازترین و شاید تنها دولتی که گام های مهمی در زمینه حفظ محیط زیست برداشته است؛ البته رییس سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است مردم باید عملکرد دولت و این سازمان را ارزیابی کنند و به کارنامه آن نمره دهند.
دولت تدبیر و امید به عنوان دولت دوستدار محیط زیست که یکسال پیش کارش را آغاز کرد در ابتدا بارقه امید در این زمینه را در دل بسیاری از دوستداران محیط زیست روشن کرد اما اینکه این بارقه ها نتیجه بخش بوده است یا نه؟ به گفته ابتکار قضاوت بر عهده مردم است.

تلاش برای نجات دریاچه ارومیه، احیای مجدد شورای عالی محیط زیست، ایجاد کمیته خاص محیط زیست در مجمع تشخیص مصلحت نظام، توقف تولید و توزیع بنزین پتروشیمی، حمایت از سازمان های مردم نهاد زیست محیطی، برنامه ریزی برای ایجاد اشتغال سبز، افزایش 50 درصدی اعتبارات سازمان، لغو حکم اعدام 3 محیط بان محکوم به قصاص، لغو مصوبات غیر زیست محیطی دولت دهم، تامین حقابه تالاب ها، لغو مصوبات غیر زیست محیطی دولت دهم ، تلاش برای تامین حقابه های زیست محیطی و رسیدگی به وضعیت جنگل های بلوط زاگرس برخی از این اقدامات است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت ، معصومه ابتکار معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با ایرنا اظهار کرد: اصلی ترین رویکرد سازمان حفاظت محیط زیست در دولت یازدهم، نهادینه کردن نگرش زیست محیطی در تمام بخش ها و ارکان مختلف دولت با هدف حفاظت، کاهش آلودگی ها ، جلوگیری از تخریب، گسترش اقتصاد زیست محیطی و توسعه سبز بوده است.

وی گفت: حفاظت از محیط زیست مقوله ای حساس و علمی است بنابراین نیاز به قوانین مدون و عملی دارد از این رو بازبینی مقررات، قوانین و در صورت لزوم اصلاح قوانین و تقویت آنها نیز در برنامه های سازمان محیط زیست قرار گرفته است.

معاون رییس جمهوری به نقش سازمان های مردم نهاد در حفظ محیط زیست تاکید کرد و افزود: یکی دیگر از برنامه های سازمان حفاظت محیط زیست حمایت از سازمان های مردم نهاد است و اکنون حدود 500 تشکل مردمی زیست محیطی فعال در کشور وجود دارد که نیازمند حمایت هستند.

وی گفت: ما در حد توان خود برای حفظ محیط زیست تلاش می کنیم اکنون میزان موفقیت ما را باید مردم ارزیابی کنند و کارنامه را در دستمان قرار دهند.

ابتکار افزود: ادامه این روند و برقراری هماهنگی و یکپارچگی بیشتر بین دستگاه های دولتی و حاکمیتی مانند قوه قضاییه و مقننه و دیگر دستگاه ها جزو برنامه های سال دوم فعالیت سازمان محیط زیست در دولت یازدهم است.

وی ادامه داد: همچنین امیدواریم در این دوره سیاست های کلی نظام در حوزه محیط زیست در مجمع تشخیص مصلحت نظام نهایی و ابلاغ شود تا بتوانیم فرایند برنامه ششم را آغاز کنیم.

معاون رییس جمهوری تاکید کرد: مبحث اقتصاد محیط زیست یکی دیگر از مباحث مهمی است که آنرا با جدیت دنبال خواهیم کرد و چندین برنامه نیز برای آن پیش بینی کرده ایم. همچنین فعالیت درحوزه های اشتغال سبز، کارآفرینی سبز و توسعه فعالیت های اقتصادی که به حفظ محیط زیست کمک کند نیز از دیگر برنامه های محیط زیست است.

ابتکار گفت: احیای کامل صندوق محیط زیست و اجرایی شدن طرح های مدیریت مناطق حفاظت شده نیز از دیگر برنامه های سازمان محیط زیست است.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: اقدامات اجرایی نجات دریاچه ارومیه، هامون، پریشان، بختگان ، گاوخونی و هورالعظیم ، احیای رودخانه های کشور و حفاظت از حیات وحش از دیگر برنامه های سازمان حفاظت محیط زیست است.

وی تاکید کرد: همکاری بین المللی خوبی با کشورهای منطقه آغاز کرده ایم که درصدد توسعه این همکاری ها در سال دوم فعالیت سازمان محیط زیست در دولت یازدهم هستیم.

همچنین سید محمد مجابی معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار علمی ایرنا گفت: از زمان ریاست جدید سازمان محیط زیست اقدامات اساسی و خوبی در زمینه محیط زیست انجام شده است که یکی از مهمترین آنها افزایش 50 درصدی اعتبار سازمان محیط زیست نسبت به سال 92 است.

وی افزود: با افزایش اعتبار سازمان محیط زیست اقدامات سازنده ای در زمینه تبدیل وضعیت محیط بانان صورت گرفت که بر این اساس با 410 محیط بان قرار داد پیمانی بسته شد.

مجابی ادامه داد: همچنین اقداماتی در زمینه آزادی محیط بانان محکوم به اعدام انجام شد که با تلاش انجام شده 3 محیط بان محکوم به قصاص با جلب رضایت اولیا دم و پرداخت دیه آزاد شدند.

وی در ادامه به اقدامات سازمان محیط زیست در زمینه مقابله با آلودگی هوا اشاره کرد و گفت: بیش از 13 میلیارد تومان دستگاه سنجش کیفیت و پایش هوا خریداری شده است.

مجابی اظهار کرد: بررسی برخی مصوبات که مغایر با محیط زیست بود نیز از دیگر اقدامات انجام شده در سازمان محیط زیست است که بر این اساس تاکنون 14 مورد مصوبه مورد بازبینی قرار گرفت که لغو مجوز فروش پارک پردیسان یکی از آنها است.

وی ادامه داد: بر اساس قانون سازمان محیط زیست هرگاه محیط بانی موفق به کشف جرمی زیست محیطی شود حق الکشف به وی تعلق می گیرد که از سال 90 پرداخت نشده بود و در مدت حضور ریاست جدید سازمان، مبلغ 5 میلیارد تومان حق الکشف به محیط بانان واجد شرایط پرداخت شد.

مجابی تاکید کرد: تعامل سازمان محیط زیست با مجلس شورای اسلامی بسیار رضایت بخش شده است و مذکراتی مثبتی بین فراکسیون محیط زیست و کمیسیون کشاورزی آب و منابع طبیعی در حال انجام است.

وی گفت: همچنین مذاکراتی با قوه قضاییه داشته ایم و بر این اساس تعاملات خوبی اتخاذ شده است، در دوره قبل ریاست معصومه ابتکار در سازمان محیط زیست حدود 300 شعبه اختصاصی زیست محیطی برای رسیدگی به جرایم زیست محیطی راه اندازی شده بود که بعد از آن متوقف شد و اکنون در حال رایزنی برای راه اندازی مجدد آنها هستیم.

برخی دیگر از اقدامات انجام شده سازمان حفاظت محیط زیست در دولت یازدهم نیز به اختصار بیان می شود.

 متوقف کردن تولید و توزیع بنزین پتروشیمی

ابتکار بعد از اینکه ریاست سازمان حفاظت محیط زیست را بر عهده گرفت نسبت به کاهش آلودگی هوا در کلان شهرها به ویژه تهران اقدام کرد، بر این اساس با رایزنی هایی که با وزارت نفت و دولت انجام داد، تولید بنزین پتروشیمی در کشور متوقف شد زیرا بر اساس اعلام کارشناسان و سازمان بهداشت جهانی ترکیبات موجود در بنزین پتروشیمی مانند بنزن و آروماتیک ها سرطانزا هستند.

بر اساس این تصمیم قرار شد تا زمانی که تولید داخل کشور به حد نصاب برای بنزین یورو 4 برسد، کمبود بنزین با استاندارد یورو 4 از خارج تامین شود و اکنون روزانه 10 میلیون لیتر بنزین با استاندارد یورو 4 وارد می شود .

اکنون بنزین با استاندارد یورو 4 در 4 کلان شهر کشور از جمله تهران، کرج ، اراک و تبریز توزیع می شود و بر اساس طرح کاهش آلودگی هوا تا پایان سالجاری، بنزین با استاندارد یورو 4 در تمام کلان شهرهای کشور توزیع می شود.

در این میان برخی از افراد مدعی شدند که بنزین توزیعی دارای استاندارد یورو 4 نیست از این رو دولت سازمان حفاظت محیط زیست را مکلف کرد تا پارامترهای این بنزین را از لحاظ دارا بودن کیفیت استاندارد یورو 4 اندازه گیری کند.

بر این اساس سازمان محیط زیست هر سه ماه یکبار باید نتایج را اعلام کند که اولین نتیه این بررسی به زودی اعلام می شود زیرا به گفته سعید متصدی آزمایش ها انجام شده و نتایج آنالیز به زودی اعلام می شود.

بنا به گفته متصدی نتایج اولیه نشان می دهد پارامترهای بنزین یورو 4 که اکنون در کلان شهرها توزیع می شود کاملا با استاندارد یورو 4 مطابقت دارد.

 نجات دریاچه ارومیه

اولین نشست دولت یازدهم با موضوع دریاچه ارومیه به ریاست رییس جمهوری برگزار شد که نشان از رویکرد دولت برای حفظ محیط زیست و نجات این دریاچه دارد.

بعد از برگزاری این جلسه، اولین بازدید معصومه ابتکار رییس سازمان حفاظت محیط زیست به همراه وزیران نیرو و کشاورزی بازدید از دریاچه ارومیه بود و از نزدیک وضعیت این حوضه آبی را بررسی کرد.

بعد از آن ستاد احیای دریاچه ارومیه با انتخاب مدیر ملی جان تازه ای گرفت و اکنون 24 راهکار برای نجات این حوضه آبی به تصویب دولت رسیده است که برخی از آنها در حال اجرایی شدن است.

ستاد احیای دریاچه ارومیه زمانی 10 ساله را برای احیای دریاچه تعیین کرده است و عیسی کلانتری دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه به ایرنا گفته بود: 15 هزار میلیارد تومان اعتبار برای احیای دریاچه ارومیه در نظر گرفته شده که دولت تمام این مبلغ را تامین خواهد کرد.

این مبلغ مورد تایید و موافقت سازمان مدیریت و برنامه ریزی و ریاست جمهوری قرار گرفته است؛ رییس جمهوری هم اعلام کرد برای تامین این میزان اعتبار هیچ مشکلی وجود ندارد.

تعیین حقابه دریاچه ارومیه از دیگر فعالیت های محیط زیستی برای احیای این دریاچه است و بعد از بررسی ها مشخص شد دریاچه ارومیه سالانه به 3.1 میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد که باید تامین شود.

افزایش اراضی کشاورزی از 350 هزار هکتار در سال های اخیر به 750 هزار هکتار، بدون ارتقای روش آبیاری از سنتی غرقابی به آبیاری مدرن تحت فشار، موجب هدر رفت مقادیر زیادی از منابع آبی شده و آسیب آن به دریاچه ارومیه رسیده است.

از این رو طرح حفاظت از تالاب های ایران با همکاری آژانس همکاری های بین المللی ژاپن ( جایکا) 40 سایت آموزشی را در حوضه آبریز دریاچه ارومیه راه اندازی کرده اند که در این دوره به کشاورزان روش صحیح آبیاری و استفاده از گیاهان کم آب آموزش داده می شود.

دریاچه ارومیه چند سالی است با پدیده خشکی مواجه شده و اکنون حدود 95 درصد آب خود را از دست داده است که به اعتقاد کارشناسان مدیریت نادرست منابع آبی، خشکسالی و تغییر اقلیم علت این خشکی است.

  تشکیل شورای عالی محیط زیست

یکی از مهمترین اقدامات در ابتدای دولت تدبیر و امید و سازمان حفاظت محیط زیست، راه اندازی دوباره شورای عالی محیط زیست است که دولت قبلی منحل کرده بود.

این شورا بعد از هفت سال انحلال دوباره به ریاست رییس جمهوری تشکیل شد که در آن موضوعات مهمی از جمله ریزگردها، وضعیت دریاچه ارومیه و حقابه ها مورد بحث و بررسی قرار دارد.

تشکیل ستاد واکنش سریع برای مقابله با آتش سوزی جنگل ها

آتش سوزی جنگل های کشور به معضلی زیست محیطی تبدیل شده است، دو ماه گذشته پارک ملی گلستان 7 مرتبه دچار آتش سوزی شد که موجب سوختن حدود 100 هکتار از درختان و مراتع آن شده است، ابتکار دراین باره به ایرنا گفت: برای مقابله با آتش سوزی ستاد واکنش سریع تشکیل خواهیم داد که در حال پیگیری آن هستیم،در تلاش هستیم برای مقابله با آتش سوزی با همکاری ستاد مدیریت بحران کشور، سازمان های هلال احمر و منابع طبیعی و آبخیزداری ستاد واکنش سریع ایجاد کنیم.

همچنین تجهیز پایگاه های زیست محیطی به ویژه در حاشیه جنگل ها به بالگرد و امکانات به روز از دیگر برنامه های سازمان محیط زیست است.

 بررسی وضعیت جنگل های بلوط زاگرس

جنگل های بلوط زاگرس با مساحتی حدود پنج میلیون و 500 هزار هکتار در سلسله جبال زاگرس از شمال غرب تا جنوب در نواحی استان فارس با طول متوسط 1150 کیلومتر و عرض متوسط 75 کیلومتر امتداد یافته اند.

بیشتر سطح این جنگل ها به لحاظ کمی و کیفی به علت بهره برداری از چوب آن به عنوان مصالح ساختمانی یا چوب سوخت و همچنین استفاده از گیاهان کف جنگل برای تعلیف دام های متحرک دچار تخریب شده است و بلوط به عنوان گونه غالب این جنگل ها از حالت دانه زاد خارج و به شکل شاخه زاد درآمده است.

برای حفاظت از جنگل های زاگرس طرح حفاظت از جنگل های مرکزی زاگرس زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست در حال اجراست و نجات بلوط های این جنگل از اهداف اصلی آن است.

 تامین حق آبه تالاب ها

تامین حقابه تالاب های کشور یکی دیگر از اقدامات اساسی سازمان حفاظت محیط زیست در مدیریت جدید است. این حقابه باید از طریق همکاری سازمان محیط زیست با وزارت نیرو تامین شود که تاکنون رایزنی های مناسبی بین سازمان حفاظت محیط زیست و نهادهای مرتبط انجام شده است.

لغو مصوبات غیر زیست محیطی دولت دهم

دولت دهم در روزهای پایانی کار خود مصوباتی مغایر با حفظ محیط زیست کشور تصویب کرد که این مصوبات را دولت تدبیر و امید در دست بررسی دارد و تاکنون تعدادی از آنها ملغی شده است.

به اعتقاد برخی کارشناسان یکی از بدترین مصوبات دولت قبلی امکان استخراج از معادنی بود که در مناطق حفاظت شده قرار داشتند؛ در حالی که این مصوبه با فلسفه ایجاد مناطق حفاظت شده کاملا مغایر بود و خوشبختانه دولت تدبیرو امید آن را لغو کرده است.

 تشکیل کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران

کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران که در سال 1386با تلاش ˈ معصومه ابتکارˈ عضو وقت شورای شهر و رییس کنونی سازمان حفاظت محیط زیست ایجاد و بعد از مدتی منحل شد، دوباره با همکاری شورای اسلامی شهر تهران و سازمان حفاظت محیط زیست احیا شده است.

استانداردهای زیست محیطی دریایی

تهیه استانداردهای زیست محیطی برای دریا و حوزه های آبی نیز از دیگر فعالیت های سازمان محیط زیست بوده است.

تدوین دستورالعمل و استاندارد تخلیه پساب های آب شیرین کن ها، حفاظت از جنگل های حرا، تهیه فرمول ریاضی برای برآورد هزینه های اقتصادی آلودگی های نفتی و دستورالعمل اسکراپ (قطعه قطعه کردن) کشتی ها برخی از این استانداردهاست.

در این مدت پیش نویس نقشه راه در مورد خلیج فارس و ارائه آن به راپمی (سازمان منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریایی) هم تهیه شده است.

ترمیم حقوق و دستمزد کارکنان و محیط بانان

افزایش دستمزد کارکنان و محیط بانان یکی دیگر از موضوعاتی است که با جدیت در سازمان محیط زیست دنبال شد و اکنون حقوق کارمندان و محیط بانان تا حدودی افزایش یافته است.

بزرگداشت دهمین سالگرد امضای کنوانسیون حفاظت از محیط زیست خزر (کنوانسیون تهران) با حضور نمایندگان کشورهای حاشیه خزر از دیگر اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست است که انجام شد.

همچنین پیگیری نصب و راه اندازی ایستگاه های پایش برخط (آن لاین) در مناطق دریایی، تهیه اطلس استقرار صنایع حاشیه خلیج فارس و دریای خزر، تهیه اطلس پهنه بندی سواحل و تعیین حقابه تالاب های ساحلی از جمله برنامه های در دست اقدام معاونت دریایی سازمان محیط زیست است.