تامین مالی شرکتها نیز عمدتاً از سوی معاونت علمی بود که اخیراً این مسئولیت به صندوق نوآوری و شکوفایی واگذار شده است. با این وجود معاونت در حوزه تنظیم قوانین، هموارسازی تعاملات شرکتهای دانش بنیان با دولت و بنگاه های بزرگ و تسهیل در بوروکراسی اداری و دولتی قدمهایی برداشته است.
مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری توسعه صادرات شریف گفت: سرمایهگذاری خطرپذیر از مدلهای تامین مالی نوین در کشور است و در حوزه تجاریسازی طرحهای دانش بنیان و نوآورانه بهکار گرفته میشود. این منابع در کنار تسهیلات دولتی که از سوی معاونت علمی و صندوق نوآوری و شکوفایی پرداخت میشود، جان تازهای به شرکتهای نوپا در حوزه فناوری و دانشبنیان بخشیده است.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دولت به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مهرداد امانی مدیر عامل صندوق پژوهش و فناوری توسعه صادرات شریف درباره حمایت های مادی که از سوی دولت به منظور کمک های مالی ازطرح های تجاری سازی در حوزه سرمایه گذاری خطرپذیر صورت می گیرد عنوان کرد: در حال حاضر حمایتهای مختلفی از طرحهای دانش بنیان به منظور تجاری سازی صورت گرفته که بخشی از این حمایتها شامل تامین زیرساختها و امکانات فیزیکی است که از سوی پارکها و مراکز رشد تحت نظر وزارت علوم تامین می شود.
وی افزود: تامین مالی شرکتها نیز عمدتاً از سوی معاونت علمی بود که اخیراً این مسئولیت به صندوق نوآوری و شکوفایی واگذار شده است. با این وجود معاونت در حوزه تنظیم قوانین، هموارسازی تعاملات شرکتهای دانش بنیان با دولت و بنگاه های بزرگ و تسهیل در بوروکراسی اداری و دولتی قدمهایی برداشته است. البته بخش خصوصی نیز در تامین مالی شرکتها نقش داشته که به دو صورت مشارکتی و تسهیلاتی صورت پذیرفته است.
امانی با اشاره به اینکه بخش دیگری از حمایتها شامل راهبری و توانمند سازی است، ابراز کرد: این بخش به مجموعه مشاوره های کسب و کار، Mentoring، شتاب دهنده ها، بازاریاب ها و بازارسازان، مشاوران حقوقی و... اطلاق می شود. متاسفانه در این حوزه نه بخش دولتی و نه بخش خصوصی چندان فعال عمل نکرده است و صرفاً تجربیات سهامداران شرکتهای VC خصوصی و بعضاً تعاملات معاونت به کمک شرکت ها آمده است.
با این وجود مثلا در بخش بازارسازی هنوز بسیاری از دولتی ها از خرید از شرکتهای دانش بنیان ابا می ورزند و یا ضمانت نامه های صندوقهای پژوهش و فناوری که فقط برای دانش بنیان ها ضمانت نامه صادر می کنند را نمی پذیرند.بماند که برخی شرکتها فقط خرید از خارجیها را در دستور کار قرار داده اند. تازه آنها هم که خرید می کنند بعضاً آن قدر در پرداختها تاخیر می کنند که شرکت نوپا به کسری نقدینگی برخورد کرده و به علت نبود پشتیبان به مشکل برمیخورند. لذا عموم VC های کشور ترجیح می دهند در طرحهای B2C مشارکت کنند.
در حال حاضر در صنایع مخابراتی، برق و نیرو و صنایع نظامی شرکتهای خوبی شکل گرفته اند که در صورت عدم پرداخت به موقع از سوی کارفرمایان به مشکل برمی خورند. البته شرکتهایی که از سوی معاونت، دانش بنیان می شوند، امکان استفاده از تسهیلات صندوق نوآوری را دارند ولی شرکتهای دیگر متاسفانه به سختی دوام می آورند.
گذران یکسال گذشته برای این شرکتها خیلی سخت تر از شرکتهای بزرگ بوده است و تسهیلات جدید در قالب صندوق نوآوری جان تازه ای به تولید این شرکتها خواهد داد. قاعدتا در این وضعیت VC ها نیز به سرمایه گذاری بیشتر در اینحوزه ها ترغیب خواهند شد.
ایجاد فرصت شغلی برای فارغ التحصیلان
دبیر انجمن صنفی صندوق ها و نهادهای سرمایه گذاری خطرپذیر کشور درباره ایجاد فرصت های شغلی برای فارغ التحصیلان جوان و استعدادهای برتر کشور خاطرنشان کرد:سرمایه گذاری خطر پذیر مستقیماً در اشتغال نخبگان و فارغ التحصیلان کشور تاثیر دارد. چون شرکتهای سرمایه گذاری شده دانشی بوده و ضمن حضور حداقل یک نخبه یا استعداد برتر در آن دارای میانگین تحصیلات بالای 16 در هر شرکت است. یعنی عمده کارکنان این شرکتها لیسانس به بالا هستند. در خصوص اشتغالزایی تامین مالی صورت پذیرفته صندوقهای عضو انجمن، اگر صرفاً عملکرد اعضای انجمن صندوق ها و نهادهای مالی سرمایه گذاری خطرپذیر کشور تا پایان سال 1392 را ملاک بگیریم بیش از 150 طرح مشارکتیبه ارزش 550 میلیارد ریال و بیش از 3700 طرح تسهیلاتی به ارزش 2450 میلیارد ریال از سوی صندوقهای عضو انجمن تامین اعتبار شده اند،که البته بخشی از این منابع از سوی معاونت علمی شارژ شده است.
وی ادامه داد: حال اگر هر طرح بطور میانگین 5 نفر نیروی انسانی متخصص داشته باشد در حدود 20 هزار نفر متخصص در پروژه ها و شرکتهای حمایت شده حداقل به مدت شش ماه بطور مستقیم بکار گرفته شده اند و یا تثبیت شده اند که البته محاسبات دقیق و اشتغال غیرمستقیم آن مطالعه جداگانه ای را می طلبد. ضمنا توجه به این نکته ضروری است که ارقام فوق در عین تاثیر مستقیم و قابل توجه بر شرکتهای دانش بنیان در مقابل منابع دولتی نزد نهادهای مرتبط بسیار ناچیز بوده و در صورت استفاده از صندوق ها در تامین مالی این شرکتها کارایی و اثربخشی منابع بسیار بیشتر از حالت فعلی بود. و این در خواست مکرر ما از معاونت علمی و سایر نهادهای دولتی در اعطای کارگزاری به صندوقهای پژوهش و فناوری بوده است.
مهندس مهرداد امانی درباره بازگشت سرمایه هایی که برای طرح های خطرپذیر فارغ التحصیلان هزینه شده و سوخت می شود اظهار کرد: قاعدتاً سرمایه از دست رفته را نمی توان بازگرداند و VCها باعلم به این مطلب در طرحها مشارکت می کنند. در عوض در صورت موفقیت یک طرح سودهای چند صددرصدی عاید VC می شود.
صندوق سرمایه گذاری مشارکت محور
مدیر عامل صندوق پژوهش و فناوری در خصوص ماموریتهای صندوقهای پژوهش و فناوری گفت:بطور معمول برخی صندوق های پژوهش فناوری صرفاً به پرداخت تسهیلات و صدور ضمانت نامه (طبق اساسنامه خود) اقدام کرده اند که در حوزه صندوقهای تسهیلات محور قرار دارند. اما برخی صندوقها و شرکتهای خصوصی بطور فعال در حوزه سرمایه گذاری خطرپذیر فعالیت می کنند که مشارکت محور خواهند شد. در واقع صندوقهای پژوهش و فناوری شرکتهای چند منظوره جهت سرمایه گذاری و ارائه خدمات مالی به شرکتهای دانش بنیان می باشند.
وی با بیان این موضوع که سرمایه گذاری خطرپذیر عموما در صندوقهای مشارکت محور انجام می شود بیان کرد: صندوقهای عضو انجمن بطور معمول حداقل یک تا سه پروژه مشارکتی و یا سرمایه گذاری در سهام شرکتها دارند اما بیشترین سرمایه گذاری از لحاظ حجم به صندوق مالی توسعه تکنولوژی، موسسه توسعه فناوری نخبگان، صندوق پژوهش و فناوری پرشین داروی البرز و شرکت سراوا تعلق دارد.
مهندس امانی در خصوص سرمایه گذاری صندوق نوآوری گفت: صندوق نوآوری و شکوفایی فعلا در ابتدای راه است و نباید انتظار سرمایه گذاری مستقیم را از آن داشت. البته مدل این صندوق در کشورهای دیگر تشکیل شرکتهای مشترک با صندوقهای کوچکتر و شرکتهای VC محلی و منطقه ای در قالب کنسرسیوم است.