در حالی ‌که تاکنون مقامات گردشگری ترکیه با داشتن بازار چند میلیونی گردشگران روسی و همچنین استقبال قابل توجه ایرانیان از سفر به ترکیه، عواید زیادی از محل این صنعت به دست آورده و در آن شرایط، دلیلی برای مذاکرات و انعقاد قراردادهای گردشگری با ایران نمی‌دیدند، ‌امروز که جایگاه خود را در بهره‌گیری از بازار گردشگری منطقه در حال افول می‌بینند، برای مذاکره با ایران مشتاق شده‌اند.
در این بین، هر چند که این کشور با کاهش شدید گردشگر مواجه شده اما رشد 50 درصدی استقبال گردشگران از سال 2014 تاکنون از این کشور نشان از تجربه بالای ترک ها در این صنعت دارد که این تجربیات می تواند به ایران در جهت افزایش جذب گردشگر کمک کند.
در حال حاضر بسیاری از شهرهای ایران بالاخص شهرهای شمالی و توریست پذیر کشور از نعمت یک هتل نیز بهره مند نیستند. هرچند که پس از توافق ژنو استقبال از این بخش افزایش یافته تا جایی که آلمانی ها نیز برای سرمایه گذاری در این زمینه ابراز تمایل کرده اند اما تجربیات و سرمایه گذاری های مختلف خارجی در ایران می تواند در رسیدن کشور به هدف درآمدزایی از این صنعت کمک موثری باشد.
برآوردها نشان می دهد که ترکیه در سال گذشته 18 میلیارد دلار از محل گردشگری خود درآمد کسب کرده است. این رقم بیش از درآمد نفتی ایران در سال گذشته بوده است. بنابراین در صورت توسعه گردشگری کشور می توان سالانه بیش از درآمد نفتی کشور بر روی درآمد صنعت گردشگری حساب کرد. توسعه این صنعت نیز یکی از توصیه های اکید مقام معظم رهبری است.
درآمد گردشگری جهان از یک میلیارد و 100 میلیون نفر گردشگر بین المللی، هزار میلیارد دلار است که ترکیه سهم 20 میلیون نفری این رقم در هر سال را به خود اختصاص داده که درآمد این کشور از این صنعت در هر سال به 18 میلیارد دلار می رسد. این آمار در حالی است که سهم ایران در سال کمتر از یک میلیون نفر و درآمد 700 میلیون دلاری از این بخش است.
آمارها نشان می دهد در سال 2014، 2 میلیون ایرانی به ترکیه سفر کرده اند. درحالی که بررسی پروازهای نوروزی ایران به این کشور در سال جاری نشان از کاهش 10 درصدی این سفرها دارد. برهمین اساس در صورت احتساب کاهش 200 هزار نفری مسافرین ایرانی این کشور، ترکیه با عدم النفع 700 میلیارد تومانی از سوی ایران مواجه شده است.
با احتساب رقم 2 میلیون تومان برای تورهای یک هفته ای این کشور و مبلغ یک میلیون و پانصد هزار تومانی به عنوان هزینه هر فرد در این سفر در کل 700 میلیارد تومان در ایام نوروز به این کشور از محل مسافرین ایرانی لطمه وارد شده است. هر چند که این رقم در پایین ترین حد محاسبه گردید است چرا که هزینه تور یک هفته ای به ترکیه در ایام نوروز بعضا به 4 میلیون تومان برای هر نفر نیز می رسد. درعین حال برآوردها نشان می دهد ایرانی ها برای سفر به ترکیه بیش از یک میلیون و پانصد هزار تومان را با خود به همراه می برند تا جایی که سازمان گردشگری جهانی وابسته به سازمان ملل تاکید کرده است هر گردشگر که ترکیه را هدف خود انتخاب می کند 157 دلار برای خرید غذا هزینه می کند که البته هدف این کشور رساندن این رقم به 250 دلار است.
ایران در مسیر افزایش درآمدهای گردشگری و ترکیه به دنبال جبران خسارات اقتصادی ناشی از کاهش تعداد گردشگران ورودی خود، به دنبال راه‌هایی برای تعریف اهداف مشترک هستند. کشور ما برای نیل به این هدف، برنامه‌های بلندمدتی را برای جذب گردشگران خارجی در دستور کار قرار داده و به همین منظور باید زیرساخت‌هایش را در این حوزه توسعه و خود را با استانداردهای جهانی تطبیق دهد. از این رو، جذب سرمایه‌های خارجی و نیز استفاده از دانش و تجارب کشورهای موفق در صنعت گردشگری را به عنوان مهم‌ترین محورهایش در گفت‌وگو با کشورهای خارجی دنبال می‌کند. علاوه‌ بر این‌ها، کشف بازارهای مستعد برای جذب گردشگر و تلاش برای تعریف برند گردشگری مناسب از جمله دیگر مسائلی است که مورد توجه مسوولان گردشگری کشور قرار دارد. از سوی دیگر، ترکیه با داشتن تجارب ارزشمند در زمینه گردشگری مشتاق است به بازار گردشگری ایران ورود کرده و با در اختیار گذاردن تجارب خود در این حوزه و همچنین سرمایه‌گذاری در بازار گردشگریِ رو به رشد ایران، بستری جدید برای درآمدزایی از محل این صنعت برای خود فراهم کند.
در چنین شرایطی، موضع ترکیه در مناسبات گردشگری با ایران در حال تغییر است، بنابراین ‌کشور ما برگ‌های برنده زیادی برای بازی در این عرصه در دست دارد.
به همین دلیل امروز فرصتی استثنایی برای حرکت به سمت تعاملات برد- برد با این کشور در زمینه گردشگری به دست آمده است.
از سویی دیگر، ظرفیت‌های چشمگیر بازار ترکیه برای گردشگری ایران بسیار است. در حال حاضر سازمان میراث فرهنگی و متولیان صنعت گردشگری کشور، ‌تمام تلاش خود را برای فراهم کردن زمینه‌های ورود بخش خصوصی به صحنه تعاملات گردشگری به‌ویژه در ارتباط با کشور ترکیه فراهم کرده است. این سازمان در تلاش است با فراهم کردن زمینه‌های قانونی و حقوقی و همچنین عقد قراردادهای همکاری، امور را به بخش خصوصی واگذار کند.
با اینحال هر چند که ترکیه طی یکسال گذشته با کاهش شدید گردشگر مواجه شده اما آمارها از سال 2014 تا کنون نشان می دهد که این کشور در افزایش 50 درصدی جذب گردشگر بسیار خوب عمل کرده است تا جایی که طی سالهای گذشته نام ترکیه جزو 10 کشوری که بالاترین نرخ جذب گردشگر را در دنیا دارند به چشم خورده است.
در چنین شرایطی، میل ترکیه برای تعامل و گسترش صنعت گردشگری میان دو کشور فرصت بسیار بزرگی برای ایران تلقی می شود که مسوولان دولت یازدهم با امضای توافقنامه گردشگری میان دو کشور سعی بر تحقق آن دارند.
توسعه سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی دو کشور در احداث هتل‌ها و اماکن اقامتی، برگزاری تورهای تلفیقی از کشور ثالث به ترکیه و ایران، گسترش نمایشگاه‌های گردشگری دو طرف، برگزاری چهارمین کمیته فنی مشترک بین دو کشور با حضور بخش خصوصی دو طرف، فعالیت تبلیغاتی مشترک در جهت هدفمند کردن مقاصد گردشگری فرهنگی و مذهبی به اتباع دو کشور و برگزاری تورهای تلفیقی از کشور ثالث به ترکیه و ایران، از توافقات طرفین دو کشور بوده است.
در سال 93، 425 هزار و 817 گردشگر ترکیه‌ای به ایران سفر کرده‌اند که در مقایسه وضعیت صنعت گردشگری ایران با ترکیه، عدد چندان بدی نیست. البته با توجه به وجود زمینه‌های مناسب برای جذب گردشگران ترکیه‌ای به ایران، ‌این آمار می‌تواند به سرعت افزایش یابد.
بر همین اساس، مسوولان دولت یازدهم از هداف گردشگری میان دو کشور و استفاده از این فرصت ها می گویند. برخی از این فرصت ها که ایران در تلاش است تا از آنها بهره کامل را ببرد به شرح ذیل است.
1- تعداد قابل ملاحظه جمعیت مسلمانانی که در ترکیه زندگی می‌کنند، ‌فرصت خوبی برای جذب گردشگران مذهبی از این کشور است؛ همچنین آمار خوب گردشگران خروجی از ترکیه، ‌بیانگر پتانسیل بالای این بازار است که با توجه به داشتن زمینه‌های مشترک فرهنگی، تاریخی و زبانی، ایران می‌تواند سهم خود را از این بازار افزایش دهد.
2- تجارب ترکیه در حوزه گردشگری، انگیزه سرمایه‌گذاران ترک برای گسترش فعالیت‌های خود در خارج از این کشور و همچنین امکان تعریف تورهای مشترک به واسطه جمعیت 40 میلیونی گردشگران ورودی به ترکیه از جمله دیگر زمینه‌هایی است که مسوولان گردشگری کشور مدنظر قرار داده‌اند.
3- تشکیل کمیته فنی، برگزاری ‌نشست بی تو بی فعالان گردشگری ایران و ترکیه و نیز برنامه تنظیم سفر مقامات گردشگری دو کشور در راستای تحقق اهداف ایران در زمینه گسترش روابط گردشگری با ترکیه
4- توسعه سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی دو کشور در احداث هتل‌ها و اماکن اقامتی، برگزاری تورهای تلفیقی از کشور ثالث به ترکیه و ایران
5- گسترش نمایشگاه‌های گردشگری دو طرف
6- فعالیت تبلیغاتی مشترک در جهت هدفمند کردن مقاصد گردشگری فرهنگی و مذهبی به اتباع دو کشور
7- برگزاری تورهای تلفیقی از کشور ثالث به ترکیه و ایران