به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت،صنعت نفت ايران در سال‌هاي تحريم، نيازمند 200 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري شد. کارشناسان صنعت نفت، اين اتفاق را از دو منظر بررسي مي‌کنند؛ عده‌اي از تحليگران بر اين باور هستند که تحريم‌ها براي نفت ايران فرصت ايجاد کرد و موجب شد تا اتکا به نيروهاي متخصص داخلي بيشتر شود اما در مقابل، کارشناسان ديگري هستند که با استناد به آمار و ارقام، باور دارند تحريم‌ها در صنعت نفت فرصت‌سوزي کرد و دود آن به چشم اقتصاد رفت. بر‌اساس آمار، بعد از اجراي سند برجام، ايران، روزانه سه ميليون و 800 هزار بشکه نفت توليد و در حدود دو ميليون بشکه هم صادر مي‌کند. پيش‌ازاين، وزير نفت بارها اعلام کرده بود، اگر فرصت برجام نبود، ايران توان فروش 200 هزار بشکه‌اي نفت را هم در روز نداشت. با نزديک‌شدن به فضاي داغ انتخابات، بسياري از منتقدان سياست‌هاي اقتصادي دولت يازدهم، همين دو دوتا چارتاي ساده را هم نمي‌پذيرند. اينکه برجام توانست صنعت نفت را از مرگ حتمي نجات دهد با اظهارنظرهاي متفاوتي از سوي منتقدان سياست‌هاي اقتصادي دولت مواجه شده است؛ اين منتقدان مي‌گويند، دستاوردهاي برجام در صنعت نفت ايران هيچ بوده؛ آنها اگر بپذيرند که به‌واسطه برجام، صادرات نفت ايران به ميزان قبل از تحريم‌ها افزايش پيدا کرده است، ساز مخالف ديگري را سر مي‌دهند که وابستگي اقتصاد به درآمدهاي نفتي در دولت يازدهم بيشتر شد. اين منتقدان، درحالي از کاهش 30 درصدي وابستگي بودجه به درآمدهاي نفتي در سال‌هاي تحريم، به‌عنوان يک دستاورد بزرگ اقتصادي ياد مي‌کنند که تشديد رکود اقتصادي و افزايش آمار بيکاري، فقط گوشه‌اي از چنگ و دندان کاهش درآمد نفتي براي اقتصاد ايران بوده است. ديروز در «گردهمايي فعالان صنعت نفت و انرژي حاميان دکتر روحاني» که با حضور اکبر ترکان، مشاور رئيس‌جمهوری و دبير شوراي‌عالي مناطق آزاد، محمدجواد عاصمي‌پور، مشاور وزير نفت و جمعي از دست‌اندرکاران نفتي کشور برگزار شد، دستاوردهاي اقتصادي برجام در صنعت نفت، بار ديگر مرور شد. اکبر ترکان مي‌گويد: «در فاصله سال‌هاي 1384 تا 1392، درآمدهاي نفتي کشور، صرف واردات شده و دستاوردهاي صنعتي دولت‌هاي پيشين بر باد رفت؛ افرادي که مرتکب اين کارها شده‌اند، تصور مي‌کنند ما دچار آلزايمر شده و فراموش کرده‌ايم چه اتفاقي افتاده است.» به گزارش ايرنا، ترکان در اين گردهمايي، به شکل‌گيري بيماري هلندي در اقتصاد ايران اشاره کرد و توضيح داد: «کارشناسان و متخصصان برنامه‌ريزي معتقدند بهترين برنامه‌هاي توسعه در دوران پيش از پيروزي انقلاب اسلامي مربوط به سال‌هاي 1341 تا 1351 بوده است که رشد خوب صنعتي در کشور تحقق يافت اما از سال 1352، روند رشد صنعتي دچار چالش شد و به‌دليل افزايش شديد درآمدهاي نفتي، سيل واردات روانه کشور شد.» مشاور رئيس‌جمهوري با بيان اينکه افزايش درآمدهاي نفتي در آن تاريخ باعث سرمستي تصميم‌گيرندگان شد، اضافه کرد: «بهاينترتيب، صنايعي که براي آنها در داخل کشور ظرفيت‌سازي شده بود، به‌علت واردات از بين رفتند، اين صنايع دچار رکود و ورشکستگي شده و همه دستاوردهاي صنعتي کشور بر باد رفت.» او با بيان اينکه پس از گذشت سال‌ها، ما يک‌بار ديگر دچار اين معضل شديم، ادامه داد: پس از پايان دفاع مقدس، دولت سازندگي دوره پرشتاب توسعه را آغاز کرد، نرخ رشد اقتصادي بالا رفت و رشد صنعتي شکل گرفت. دبير شوراي‌عالي مناطق آزاد گفت: «سپس در دولت اصلاحات اين مسير ادامه يافت، به‌طوري‌که رشد اقتصادي 6 درصدي کسب شد و براي دوران طولاني رشد صنعتي داشتيم که تا سال 1384 ادامه داشت اما از اين سال، دچار شرايط مشابه سال 1352 به بعد شديم زيرا قيمت نفت به‌يکباره بالا رفت و درآمدهاي هنگفت نفتي وارد کشور شد.» او همچنين توضيح داد: «افزايش درآمدهاي نفتي مي‌توانست فرصتي تاريخي براي توسعه اقتصادي کشور باشد اما متأسفانه همان اشتباهات سال 1352 تکرار شد.» او ادامه داد: بهاينترتيب درآمدهاي نفتي، صرف واردات کالاهايي شد که براي توليد آنها در داخل کشور، ظرفيت‌سازي شده بود. دبير شوراي‌عالي مناطق آزاد با بيان اينکه در فاصله سال‌هاي 1384 تا 1392 همه درآمدهاي نفتي بر باد رفت، بيان کرد: علاوه بر درآمدهاي نفتي، دستاوردهاي صنعتي دولت‌هاي پيشين نيز از بين رفت. مشاور رئيس‌جمهوري براي مصداقي‌تر شدن اظهار نظر خود مثالي مي‌زند: به‌عنوان نمونه، با وجود فعاليت کارخانه‌هاي قطعه‌سازي براي خودرو در داخل کشور، به بهانه ارزان‌بودن نمونه خارجي، اقدام به واردات اين قطعات از خارج کشور کردند؛ بهاينترتيب سهم ارز در توليد خودروي پژو که حدود 500 دلار بود به‌يکباره به هفت هزار دلار افزايش يافت؛ البته به‌تدريج کيفيت خودرو نيز کاهش يافت. مشاور رئيس‌جمهوري در ادامه اين‌طور گفت: «در دولت اصلاحات براي مقابله با بيماري هلندي و ورود بي‌رويه درآمدهاي نفتي به کشور تدبيري انديشيده و صندوق ذخيره ارزي ايجاد شد تا مازاد درآمد نفتي به آن صندوق واريز شود اما پس از دولت اصلاحات اين درآمدهاي ارزي را بر باد دادند.» به گفته مشاور رئيس‌جمهوري، همان افرادي که مرتکب اين کارها شده‌اند، تصور مي‌کنند ما دچار آلزايمر شده‌ايم، فکر مي‌کنند ما فراموش کرده‌ايم چه اتفاقي افتاده است. ترکان به اظهارات مطرح‌شده توسط منتقدان درباره تعطيلي کارخانه‌ها اشاره کرد و اظهار کرد: «مي‌گويند چرا بخشي از کارخانه‌ها هنوز راه نيفتاده‌اند؟ اما نمي‌گويند که چرا اين کارخانه‌ها دچار مشکل شده و تعطيل شده‌اند.» او به راه‌اندازي فعاليت 15 تا 16 هزار کارخانه اشاره کرد و ادامه داد: آنها مي‌گويند چرا بقيه آنها را راه نينداخته‌ايد. دبير شوراي‌عالي مناطق آزاد يادآوری کرد: کسي از آنها نمي‌پرسد که شما چطور اينها را نابود کرده‌ايد؟ انگار اين دولت بود که اين کارخانه‌ها را تعطيل کرد. مشاور رئيس‌جمهوري افزود: متأسفانه، اينها مسائلي فني است که نمي‌شود براي 80 ميليون نفر بازگو کرد. ترکان به واردات گسترده ميوه و سنگ قبر در دولت گذشته اشاره کرد و بيان کرد: با دلار‌هاي نفتي، کالاهايي وارد شد که به صنعت داخل ضربه زد. او با بيان اينکه در فاز نخست پارس‌جنوبي که در سال 1378 آغاز شد، 63 درصد توليد داخل وجود داشت، گفت: اکنون کساني که اين دستاوردها را بر باد داده‌اند، در برخي ستادهاي انتخاباتي جمع شده‌اند. دبير شوراي‌عالي مناطق آزاد افزود: من نمي‌گويم دولت يازدهم، دولت کاملي است اما نمره خوبي براي قبولي مي‌گيرد. مشاور رئيس‌جمهوري با بيان اينکه زنگنه وزير نفت توانست دوباره سهم ما را پس بگيرد و برگرداند، اضافه کرد: سهم ايران از بازار نفت، به حلقوم عربستان رفته بود و باوجوداين، اين کشور و حاميانش مي‌گفتند بايد سهميه همه کشورها حتي ايران کم شود اما زنگنه مقاومت کرد. دبير شوراي‌عالي مناطق آزاد تأکيد کرد: اين مسير بايد ادامه يابد، کارهاي بسياري باقي مانده که بايد انجام داد.
ضرورت وجود نفت خام در سبد صادرات
در اين گردهمايي، مشاور وزير نفت هم با بيان اينکه «کسي که مي‌خواهد رئيس‌جمهوري شود و مي‌گويد رشد اقتصادي بدون نفت ميسر مي‌شود، سخت در اشتباه است» گفت: «نفت خام بايد در سبد صادرات ايران باشد زيرا نفت خام يعني اوپک و اگر صادرات نفت خام بد است، چرا دولت يازدهم را زير سؤال مي‌برند و مي‌گويند در اوپک سهميه بخشيده‌ايد.» محمدجواد عاصمي‌پور در صحبت‌هاي خود تأکيد کرد: «امروز بايد کسي را که در دولت يازدهم مديريتِ اقتدار مي‌کند، دريابيم. دولت يازدهم پرچم اقتدار در سوريه و عراق را بلند کرد زيرا پشت ميز مذاکرات توافق مي‌کرد. اين دولت مرزهاي جغرافيايي ما را به جاهاي ديگر رسانده و اين است رمز امنيت کشور در سال‌هاي اخير.» مديرعامل سابق شرکت ملي حفاري ايران همچنين با بيان اينکه ما بايد صادرات را تشويق کنيم، از صحبت برخي نامزدهاي اصول‌گرا انتقاد کرد و افزود: «نفت خام بايد در سبد صادرات ايران باشد. نفت خام يعني اوپک؛ اگر نفت خام بد است پس چرا دولت يازدهم را زير سؤال مي‌برند و مي‌گويند «در اوپک سهميه بخشيده‌ايد». در اوپک نه‌تنها نفت خام فروخته مي‌شود بلکه يک اقتدار مديريت مي‌شود.» او افزود: در دنيا ۶۵ درصد اتکا و امنيت انرژي به نفت و گاز است؛ به‌طوري‌که اگر انرژي اتمي، ۳۰۰ درصد هم رشد کند، بيش از هفت درصد انرژي از نفت خام است و از اين ۶۵ درصد، ايران بايد سهم ۱۴ درصدي خود را از تأمين انرژي ايفا کند.