معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی گفت: یکی از نیازهای اکوسیستم جدید اقتصادی در کشور، تعریف مفاهیم و گفتمان جدید و منطبق با فضای کسب و کار نوین است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مهدی الیاسی معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در نشست سیاستی مشترک با سازمان بین‌المللی مالکیت فکری با اشاره به ضرورت تعریف گفتمان اثربخش در نظام نوآوری کشور، بیان کرد: یکی از نیازهای اقتصاد دانش بنیان، ایجاد گفتمان اثربخشی است که منجر به توسعه علم و فناوری و در نهایت توسعه اقتصاد کشور شود.
وی افزود: باید در تعریف این مفاهیم از کارشناسانی استفاده کنیم که دغدغه نوآوری، رشد علمی، توسعه فناوری و گسترش صادرات محصولات دانش بنیان داشته باشند.
به گفته الیاسی، تمام کسانیکه دغدغه توسعه کشور را دارند به یک گفتمان یکسان اعتقاد ندارند به همین دلیل نیاز است که با کمک همه آنها به یک گفتمان مشترک و جدید برسیم. برای رسیدن به این هدف شاخص های GII را مطالعه کرده و برخی شاخص های مشترک را احصاء کردیم.
وی همچنین تصریح کرد: شاخص های «آموزش عمومی و حرفه ای»، «آموزش عالی»، «نیروی انسانی»، «منابع مالی علم و فناوری»، «انتشارات علمی»، «ترویج علم و فناوری»، «ارتباط صنعت و دانشگاه»، «زیرساخت های تحقیقاتی، علمی و فناوری» و «خروجی های علم و فناوری» در میان شاخص های مختلف مورد توافق قرار گرفت.
معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی در ادامه عنوان کرد: شاخص های جهانی در حوزه علم و فناوری زیاد است؛ اما برخی از این شاخص ها با سیاستگذاری ها و شرایط ایران منطبق نیست و کارایی برای ایران ندارد به همین دلیل تلاش کردیم شاخص هایی را استفاده کنیم که بیشترین تطابق را با شرایط ایران داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه احصاء این شاخص ها در کشور نیازمند تعریف گفتمان های جدید است، بیان کرد: کلیت این شاخص ها مورد قبول قرار گرفته و بر مبنای شاخص های تعریف شده سیاست های توسعه علم و فناوری را در کشور پیگیری خواهیم کرد.
الیاسی ایجاد توازن در سیاست گذاری های علم و فناوری را یک گفتمان جدید دانست و اظهار کرد: تحلیل ها نشان می دهد که در ایران چندان توازنی در حوزه سرمایه گذاری های حوزه علم و فناوری وجود ندارد که باید تلاش کنیم این توازن را در برنامه های آینده در نظر بگیریم نه برای برنامه های گذشته.
وی افزود: باید توازن را در حوزه های جدید و مفاهیم نوین ایجاد کنیم و از سرمایه گذاری در صنایع ناکارآمد بپرهیزیم.
به اعتقاد معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی، یکی از مهم ترین اقدامات در اکوسیستم جدید اقتصادی، تعریف و تفهیم تغییر فضای جدید کسب و کار برای فعالین حوزه اقتصادی است که برای این کار به گفتمان نو و جدید هم نیاز داریم.
وی همچنین گفت: مسوولان باید مدافع کسانی باشند که به دنبال افزایش بهره وری و توسعه نوآوری در کشور هستند و صنایع ناکارآمد را حمایت نکنند. در چنین شرایطی می توانیم بگوییم فضای جدید کسب و کار در کشور ایجاد شده است.
معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: شدت انرژی مهم ترین گلوگاه پیشرفت و تجاری شدن فناوری است که متاسفانه این موضوع در حوزه انرژی و مصرف مدنظر سیاستگذاران قرار نگرفته است.
الیاسی ارتقای رتبه ایران در شاخص های علم و فناوری بین المللی را اتفاقی خوب دانست و تصریح کرد: این موضوع برای گفتمان سازی این حوزه در عرصه جهانی ضروری است و نباید به این موضوع به صورت کلی انتقاد کنیم؛ اما ارتقای رتبه به تنهایی کافی نیست و توازن درستی در ارتقای شاخص های علم و فناوری در کشور وجود ندارد.
وی با عنوان مثالی در این زمینه، گفت: به طور مثال در کشورهای پیشرفته رشد نوآوری کشو خود را منوط به توسعه شاخص های زیست محیطی می دانند به همین دلیل به حفظ محیط زیست اهمیت ویژه ای می دهند. در واقع در این کشورها پایداری محیط زیست، زمینه اصلی توسعه نوآوری است.
معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی، «پایداری محیط زیست»، «رشد آی سی تی»، «حمل و نقل پیشرفته» و «انرژی های نو» را مهم ترین ابعاد توسعه نوآوری در کشور عنوان کرد.
الیاسی در ادامه اظهار کرد: باید از رفتارهای کارآفرین و توسعه دهندگان استارتاپ ها حمایت کنیم.
به گفته وی، ایران توانایی دارد که رتبه خود را در شاخص های جهانی علم و فناوری ارتقا دهد؛ اما این ارتقا تنها با تعریف اکوسیستم جدید اقتصادی، توسعه کسب و کارهای نو و ایجاد گفتمان جدید در حوزه علم و فناوری ممکن می شود.
معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی ادامه داد: برای توسعه علم و فناوری باید سرمایه گذاری بر روی صنایع جدید در دستور کار مدیران دولتی قرار گیرد و میزان حمایت از این صنایع نوین افزایش قابل توجهی یابد. به طور مثال در حوزه آی سی تی نیاز به سرمایه گذاری قوی تری داریم.
الیاسی همچنین تصریح کرد: نیاز داریم تفکر ساده را در جامعه نهادینه کنیم. گاهی نیاز داریم برای توسعه کشور بر روی موضوعات ساده تر تمرکز و فکر کنیم.
ارتقای جایگاه ایران در این شاخص‌های بین‌المللی علم و فناوری ضروری است
در ادامه این نشست، مهدی محمدی مشاور معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی نیز با اشاره به ضرورت مطالعه و ارتقای رتبه ایران در شاخص جهانی نوآوری، گفت: با توجه به اینکه دنیا ایران را بر اساس گزارشات ارائه شده در شاخص جهانی نوآوری می سنجد، نیاز است که برای ارتقای جایگاه ایران در این شاخص های بین المللی تلاش کنیم تا چهره واقعی ایران را در دنیا به نمایش بگذاریم.
وی همچنین بیان کرد: جایگاه ایران در شاخص جهانی نوآوری از سال 2013 تا 2017، 40 پله ارتقا یافته است که این موضوع برای ایران وجهه خوبی در دنیا دارد.
به گفته محمدی، شاخص های ملی برای ارتقای نظام نوآوری در کشور خوب هستند اما برای ارتقای وجهه کشور در دنیا کافی نیستند. مطالعه شاخص های بین المللی به ایران کمک می کند تا نقاط ضعف و قوت خود را بشناسیم.
وی در ادامه تصریح کرد: رشد ایران در گزارشات بین المللی از نظر سیاستگذاری و ارتقای وجهه کشور در دنیا موثر است و باید تلاش کنیم با ارائه درست آمارها، چهره واقعی کشور را به جهان نشان دهیم.
مشاور معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی با بیان اینکه ایران سه دوره تاریخی تحول اقتصادی را پشت سر گذاشته است، افزود: ایران مانند کشورهای در حال توسعه، اقتصاد متنوعی دارد، اما از این تنوع اقتصادی برای توسعه اقتصادی کشور استفاده نمی کند.
محمدی ادامه داد: روند تولید علم تا تولید اقتصاد در ایران درست است و تنوع اقتصادی نیز در کشور وجود دارد؛ ولی دلیل کوچک بودن اقتصاد ایران رقابت پذیر نبودن صنابع و تکنولوژی های موجود در کشور است.
وی همچنین بیان کرد: در گزارشات بین المللی ارائه شده در خصوص ایران، برخی شاخص ها اهرمی برای رشد چند پله ای ایران شدند و برخی شاخص ها که از اهمیت قابل قبولی برخوردار بودند، رشد خوبی نیافته اند که باید بر روی این شاخص ها تمرکز کنیم.
مشاور معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی در ادامه عنوان کرد: عوامل محیطی بیرون علم و فناوری بیشتر از موضوعات مرتبط با علم و فناوری در رشد و ارتقای جایگاه ایران در زمینه توسعه علم و فناوری تاثیرگذارتر بودند.
محمدی «توجه به محیط کسب و کار»، «توسعه تجاری سازی»، «افزایش سرمایه گذاری در بخش R&D» و توسعه نیروی انسانی در بخش R&D» را در ارتقای متوازن شاخص های علم و فناوری ایران در دنیا ضروری دانست.
وی ادامه داد: توسعه فضای کسب و کار و بازار، مهم ترین اهرم هایی هستند که باید توسعه این دو اهرم را جدی بگیریم.
جایگاه ایران در حوزه علم و فناوری در دنیا واقعی نیست
در ادامه این نشست، محمدصادق خیاطیان مشاور معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی نیز با اشاره به اینکه جایگاه ایران در حوزه علم و فناوری در گزارشات بین المللی واقعی نیست، گفت: به همین دلیل ایجاد یک نظام متوازن و جامع پایش علم و فناوری در کشور را دنبال و بر همین اساس مطالعات و تحقیقات را آغاز کردیم.
وی افزود: ایجاد نظام متوازن و جامع پایش علم و فناوری در کشور در اسناد بالادستی نیز مورد تاکید قرار گرفته تا از این نظام در سیاستگذاری های حوزه علم و فناوری استفاده شود.
به گفته خیاطیان، حدود 16 گزارش بین المللی را مطالعه کردیم و در نهایت 10 شاخص انتخاب و مورد توافق قرار گرفت و در شورای عالی علوم تحقیقات و فناوری تصویب شد.
وی همچنین بیان کرد: برای اجرایی شدن این نظام، وزارت علوم و معاونت علمی تقسیم کار کردند که وزارت علوم بخش آموزش و پژوهش را به عهده گرفت و معاونت علمی نیز مسوول بخش تجاری سازی، نوآوری و تحقیق و توسعه صنایع شد.
مشاور معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی، همکاری همه جانبه دستگاه ها برای اجرایی شدن نظام متوازن علم و فناوری ضروری است و برای کسب رتبه نخست منطقه در این زمینه باید بر اساس 10 شاخص تعیین شده حرکت کنیم.
وی در ادامه گفت: شاخص های «آموزش عمومی و حرفه ای»، «آموزش عالی»، «نیروی انسانی»، «منابع مالی علم و فناوری»، «انتشارات علمی»، «ترویج علم و فناوری»، «ارتباط صنعت و دانشگاه»، «زیرساخت های تحقیقاتی، علمی و فناوری» و «خروجی های علم و فناوری» در میان شاخص های مختلف مورد توافق قرار گرفت.