من معتقدم شیوه طرح سؤالات استیضاح از وزرا، بسیار کلی و متعلق به زمانی است که اعداد اختراع نشده بود. ذکر اتهامات کلی، بدون شاخص و اعداد روشن، هیچ چیز را روشن نمیکند. شما هر قدر محورهای استیضاح سه وزیر در معرض استیضاح را بررسی کنید، هیچ عدد و رقم و شاخصی مشاهده نمیکنید؛ و استیضاحکنندگان با اتکا شاخصها مدعی نشدهاند که وزیر کدام اهداف کمی و مشخص را محقق نکرده است. بگذارید بخشهایی از سؤالات را اینجا بیاورم.
استیضاحکنندگان درباره علی ربیعی آوردهاند: «سوء مدیریت در مجموعههای اقتصادی، عدم واگذاری مجموعههای خصولتی به بخش خصوصی، افزایش بدهکاری مجموعههای سرمایهگذاری مثل سازمان تأمین اجتماعی و سازمان بازنشستگی، عدم توانایی در اداره امور بنگاههای وابسته به آن وزارتخانه از قبیل شستا، هواپیمای آسمان، کشتیرانی، عدم توجه در ساماندهی نیروی انسانی و مقابله با باندهای سیاسی و اقتصادی در بنگاههای وابسته، عدم نوسازی و مدیریت مناسب در آنچه که در خدمات عمومی مردم نقش مهم دارند از قبیل هواپیمایی آسمان.»
آیا مجلس نباید با عدد و رقم، مثلا با استناد به آمارهای سود و زیان شرکتها، و اطلاعات شرکتهای بورسی وزارتخانه، این ناکارآمدی را نشان دهد؟ مردم چگونه بر اساس این اظهارنظر کلی بفهمند که وزیر ناکارآمد بوده است؟ «عدم توانایی در اداره بنگاههای وابسته به آن وزارتخانه از قبیل شستا» با چه شاخصی سنجیده شده است؟ همین سؤال را میتوان درباره «عدم توجه در ساماندهی نیروی انسانی» یا «عدم نوسازی و مدیریت مناسب» هم پرسید. مردم عادی هم میتوانند بپرسند «چرا وضعیت اقتصادی خوب نیست؟»، اما سؤال مجلس باید چیزی را روشن کند و راهی به سوی راهحلی باشد.
استیضاحکنندگان از وزیر کشاورزی درباره «واردات بیرویه محصولات کشاورزی به خصوص در فصل تولید که از نظر قانون نیز نباید این اتفاق بیفتد، عدم استفاده از ظرفیتهای کشور در بحث صادرات محصولات کشاورزی» سؤال پرسیدهاند. واردات بیرویه یعنی چه؟ یعنی چقدر کالا، به چه میزان ارزش، و تحت چه شرایطی و چه اثراتی وارد کشور شده است؟ عدم استفاده از ظرفیتهای کشور در صادرات به چه معناست؟ ظرفیتهای استفادهنشده چیست و شاخصهای آنها در چه وضعی است؟
استیضاحکنندگان در یک مورد از عباس آخوندی پرسیدهاند «کریدورهای بینالمللی عبوری از ایران بهدلیل عدم اقدام بهموقع در کشورهای مجاور جایگزین شده و عملاً فرصتهای نسلهای آینده در حال از دست رفتن است، چه پاسخی دارید؟» خب، عدم اقدام بهموقع چیست؟ کدام کریدورها جایگزین شدهاند؟ چگونه ما میتوانستهایم آنها را به دست بیاوریم؟ پرسیدهاند «توسعه فعالیت اقتصادی بنگاههای وابسته به جنابعالی در حوزه وزارت راه و شهرسازی چیست و نقش فرزند شما در قراردادهای وزارتخانه چه توجیهی دارد؟» اگر نمایندگان به اطلاعاتی درباره فعالیتهای خویشاوندان عباس آخوندی خبر دارند، که غیرقانونی است، چرا با عدد و رقم منتشر نمیکنند؟
این شیوه طرح سؤال درست نیست. مجلس همان گونه که انتظار دارد وزرا گزارش دقیق و صریح بدهند؛خود نیز باید هر سؤالی را مستند به اسناد و مدارک، و ارقام و اعداد سنجش عملکردها، طرح کند. هر سؤال باید گزارش پیوست دقیق داشته باشد، نه آنچنان که گویی هنوز اعداد و ریاضیات اختراع نشده است. این رویه طرح سؤال هیچ کمکی به توسعه کشور نخواهد کرد و به تقویت اعتماد در جامعه نمیانجامد.
متأسفانه بیانات استیضاحکنندگان در صحن مجلس امروز (22 اسفند 96) نشان داد شیوه نقد وزرا از شیوه طرح سؤالات هم تأسفبارتر است. بیان عباراتی درباره همسر وزیر، خانه وزیر، و متصف کردن وزیر به واژههای زشت؛ و تکرار همان کلیات بدون عدد و رقم، بدون شاخص و محاسبه، نشان داد مجلس به عنوان مطالبهگر اعتمادساز، تا جایگاه مجلسی کارآمد، بسیار فاصله دارد.
من در ادامه چالش طرحشده برای آقایان علی مطهری، مسعود پزشکیان، محمود صادقی و محمدرضا عارف؛ برای توضیح دادن درباره چرایی آشکار نبودن رأی نمایندگان، از ایشان میخواهم بگویند برای اصلاح رویه طرح سؤال از وزرا و استیضاح، در مجلس چه اقدامات مثبتی شده است؟ هر سؤال و استیضاح کل نظام اداری وزارتخانه را به تلاطم میاندازد و میلیاردها تومان هزینه زمانی و ایجاد اختلال در سیستم به همراه دارد. رویه باید به گونهای باشد که سؤال و استیضاح، به بهبود رویه اداره کشور کمک کند. مجلس اگر به دنبال اصلاح کشور است، از اصلاح رویههای خود شروع کند.