راهاندازی هرچه سریعتر سامانه مودیان، دستاوردهایی چون شفاف شدن فضای مالی و اقتصادی کشور و همچنین اخذ عادلانهتر مالیات و کاهش فرار مالیاتی را به ارمغان میآورد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت به نقل از مهمترین اهداف هر نظام مالیاتی کارآمد، اخذ مالیات به شیوهای عادلانه و ایجاد شفافیت مالی و اقتصادی در جامعه است. سازمان امور مالیاتی کشور نیز طی سالهای اخیر اهداف کلانی را در این حوزه در چارچوب اجرای قوانین مالیاتی دنبال کرده است. شفافیت در فعالیتهای اقتصادی آثار بسیار مهمی از جمله هوشمندسازی نظام مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی، حذف تشخیص مالیات علی الرأس، پرداخت مالیات منطبق با درآمد و با رویکرد برابر و همچنین تکریم مودیان مالیاتی و افزایش رضایت آنها را به دنبال دارد.
با این وجود به دلیل رویکردهای غلط اخذ مالیات از قبیل ممیزمحوری فرآیند اخذ مالیات، اخذ مالیات علیالراس و همچنین نقص در دادههای در دسترس از مودیان مالیاتی، مردم و حتی فعالان اقتصادی را با مشکلات فراوانی مواجه کرده است. این موضوع برای حاکمیت نیز مشکلات فراوانی را ایجاد کرده است به نحوی که در حال حاضر بخش بسیار بزرگی از اقتصاد ایران را اقتصاد زیرزمینی تشکیل میدهد و همچنین، فرار مالیاتی نیز در اقتصاد ایران بسیار بالاست.
همه عوامل فوق ضرورت اصلاح نظام مالیاتی و تجمیع دادههای مالی و اقتصادی افراد را تحت یک سامانه واحد نشان میدهد.
این سامانه واحد تجمیع اطلاعات مالی و اقتصادی فعالان اقتصادی، سامانه مودیان و پایانههای فروشگاهی است که توسط مجلس ابلاغ شده است. مجلس شورای اسلامی در مهرماه سال 1398 با هدف ایجاد یک تحول بنیادین در نظام مالیاتی کشور در جهت نهادینه کردن عدالت و شفافت اقتصادی، کاهش اقتصاد سایه (بازار سیاه)، کاهش فرارهای مالیاتی و تامین منابع اطلاعاتی قابل استناد برای نظام مالیاتی کشور به منظور محاسبه مالیات منصفانه و مبتنی بر رویدادهای مالی واقعی، قانونی را تحت عنوان قانون «پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان» تصویب و به دولت ابلاغ کرد.
امروزه قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان به عنوان بستر اصلی اجرای بسیاری از قوانین مالیاتی مورد تاکید است. از جمله قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1400 که به موجب آن کلیه اشخاص مشمول این قانون مکلف به عضویت و ثبت نام در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی برای فروش کالا و خدمات خود شدهاند و ماخذ محاسبه مالیات و عوارض فروش کالاها و خدمات، در مورد مودیان عضو سامانه مودیان، ارزش فروش مندرج در صورتحساب الکترونیکی است که توسط آنان در سامانه مزبور ثبت شده است.
همچنین میتوان پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان را به عنوان بستر حیاتی برای اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) درنظر گرفت که مراحل بررسی و تصویب آنها در دولت و مجلس در دست انجام است.
از جمله مزایای راهاندازی سامانه مودیان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• ارتقای شفافیت اقتصادی کشور و شفاف شدن جریان کالایی کشور
• کاهش فرار مالیاتی و کتمان مالیاتی
• اخذ عادلانهتر مالیاتها
• ارتقاء سطح منابع اطلاعاتی نظام مالیاتی کشور از طریق جمعآوری و بهرهبرداری از کلیه اطلاعات معاملات و تراکنشهای مالی قابل استناد برای برنامهریزیهای اقتصادی در سطح کلان
• هوشمندسازی اخذ مالیات، ارتقا نظام مالیاتی و ارتقا اخذ مالیات از شیوه سنتی ممیز محور به بهرهگیری از سیستمهای هوشمند اطلاعاتی
• حذف ممیزهای مالیاتی و سازوکار اخذ مالیات علیالراس و جلوگیری از برخورد سلیقهای در وصول درآمدهای مالیاتی
• کاهش هزینههای اجتماعی وصول مالیاتی و تسهیل تعامل با مردم
• کاهش چشمگیر فساد در اخذ مالیات
همه موارد اشاره شده، از ضرورت راهاندازی هرچه سریعتر سامانه مودیان جهت شفاف شدن فضای مالی و اقتصادی کشور و همچنین اخذ عادلانهتر مالیات و کاهش فرار مالیاتی حکایت دارد و امید میرود دولت سیزدهم هرچه سریعتر به دنبال اصلاحات اقتصادی بزرگ با اصلاح نظام مالیاتی از طریق ایجاد شفافیت مالی و اقتصادی حاصل از سامانه مودیان برود و در این زمینه نیز قدم بردارد.